In de horeca werken veel verschillende functies: van hulpkracht tot leidinggevende. Een veelgehoorde term in cao’s en vacatureteksten is de vakkracht horeca. Maar wat houdt dat precies in, en wanneer ben je vakkracht horeca? Voor ondernemers én werknemers is het belangrijk dit goed te begrijpen, want de inschaling in de juiste functiegroep bepaalt niet alleen het salaris, maar ook de rechten en plichten die daarbij horen.
Wat is een vakkracht?
Een vakkracht is iemand die zijn vak beheerst. In cao-termen betekent dit dat een medewerker voldoende kennis, ervaring en vaardigheden heeft om zelfstandig de werkzaamheden van de functie uit te voeren. Het gaat dus niet om iemand die nog in opleiding is of die alleen onder begeleiding kan werken, maar om een volwaardige kracht.
In de praktijk vertaalt dit zich vaak naar:
- Zelfstandig werken zonder intensieve begeleiding.
- Verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van het werk.
- Voldoende kennis en ervaring hebben binnen het vakgebied.
Vakvolwassen versus vakkracht
In de horeca-cao wordt ook de term vakvolwassen gebruikt. Vakvolwassenheid heeft betrekking op leeftijd en ervaring. Een medewerker wordt doorgaans als vakvolwassen gezien vanaf 21 jaar of ouder, tenzij in de cao een andere leeftijd is genoemd. Het begrip vakvolwassen gaat dus meer over leeftijd en anciënniteit, terwijl vakkracht horeca vooral gaat over vakbekwaamheid en zelfstandigheid.
Een medewerker kan dus vakvolwassen zijn qua leeftijd, maar nog geen vakkracht als hij of zij nog niet zelfstandig het werk aankan.
Wanneer ben je vakkracht horeca?
Of iemand een vakkracht horeca is, wordt bepaald door de cao Horeca & Catering. Daarin staat dat je als vakkracht wordt gezien wanneer je voldoet aan de volgende criteria:
- Je bent vakvolwassen – meestal vanaf 21 jaar.
- Je kunt de functie zelfstandig uitoefenen zonder voortdurende begeleiding.
- Je hebt voldoende kennis en ervaring om de werkzaamheden volgens de geldende normen en kwaliteitseisen uit te voeren.
- Je bent verantwoordelijk voor je eigen werk en draagt bij aan de kwaliteit en service van het bedrijf.
Denk bijvoorbeeld aan een zelfstandig werkende kok, een ervaren gastheer/-vrouw, of een barista die zonder begeleiding de werkzaamheden kan uitvoeren en ook een collega kan instrueren.
Belang van de juiste functiewaardering
Voor werkgevers is het belangrijk om medewerkers correct in te schalen volgens de cao. Wanneer je iemand als hulpkracht betaalt, terwijl diegene eigenlijk een vakkracht horeca is, loop je risico op:
- Loonclaims achteraf (het verschil moet alsnog worden uitbetaald).
- Boetes of sancties bij cao-controle.
- Ontevreden personeel en een verhoogd verloop.
Voor werknemers is het juist goed om te weten of je als vakkracht wordt ingeschaald, omdat dit direct invloed heeft op je salaris en arbeidsvoorwaarden.
Praktisch voorbeeld
- Hulpkracht: Een 18-jarige medewerker die glazen spoelt en eenvoudige taken uitvoert onder begeleiding.
- Vakvolwassen maar geen vakkracht: Een 22-jarige medewerker die nog volop wordt ingewerkt en niet zelfstandig kan draaien.
- Vakkracht horeca: Een 23-jarige medewerker die zelfstandig de bediening aanstuurt, nieuwe collega’s instrueert en zonder begeleiding kan werken.
Conclusie
De vraag wat is een vakkracht en wanneer ben je vakkracht horeca is essentieel voor zowel werkgevers als werknemers in de horecasector. Een vakkracht horeca is een vakvolwassen medewerker die zelfstandig en bekwaam zijn functie kan uitvoeren. Het onderscheid tussen hulpkracht, vakvolwassen en vakkracht bepaalt niet alleen de verantwoordelijkheden, maar ook de beloning en rechten volgens de cao.
Voor ondernemers betekent dit: zorg dat je medewerkers correct inschaalt, zowel om juridische risico’s te vermijden als om je team gemotiveerd en tevreden te houden. Voor werknemers: ken je rechten en wees je bewust van het verschil tussen vakvolwassen en vakkracht, zodat je zeker weet dat je naar waarde wordt beloond.
